Počasni građani

 

JOKAI MOR (Komarno, Slovačka, 19.02.1825. – Budimpešta, Mađarska, 5.05.1904.)
Mađarski književnik, romansijer i dramski pisac, nacionalno orijentisan, političar, dugogodišnji član mađarskog parlamenta (1867-1891). Izuzetno plodan pisac, napisao je više od 100 romana i 1000 kratkih priča, zastupljenih u više od 300 zbirki, i prevođen je na 25 jezika. Na njegovo stvaralaštvo uticalo je i dugogodišnje poznanstvo sa najvećim mađarskim pesnikom Šandorom Petefijem. Nakon revolucije 1848. godine odlazi iz Mađarske u Austrijsku, da bi se vratio 19 godina i postao aktivan i u političkom životu. Najpoznatija dela su mu roman "Zlatni čovek", iz 1872. godine, i novela "Crni dijamant", iz 1870. godine.
Za počasnog građanina Velikog Bečkereka (Zrenjanina) proglašen je 1893. godine.

 

 

MIHAJLO PUPIN (Idvor, 9.10.1854. – Njujork, SAD, 12.03.1935.)
Fizičar, pronalazač, naučnik svetskog glasa, profesor na Univerzitetu Kolumbija, nosilac jugoslovenskog odlikovanja "Beli orao" Prvog reda i počasni konzul Srbije u SAD. Bio je i jedan od osnivača i dugogodišnji predsednik Srpskog narodnog saveza u Americi. Dobitnik je i Pulicerove nagrade (1924.) za autobiografsko književno delo "Od pašnjaka do naučenjaka".
Pupin je tokom svog naučnog i eksperimetalnog rada dao značajne zaključke važne za polja višestruke telegrafije, bežične telegrafije i telefonije, potom rentgenologije, a ima i velikih zasluga za razvoj elektrotehnike. Takođe je zaslužan i za pronalazak Pupinovih kalemova. Dobitnik je mnogih naučnih nagrada i medalja, bio je član Američke akademije nauka, Srpske kraljevske akademije i počasni doktor 18 univerziteta.
Za počasnog građanina Velikog Bečkereka (Zrenjanina) proglašen je 1921. godine.

 

 

EDUARD ERIO (Troa, Francuska, 5.07.1872. – Lion, Francuska. 26.03.1957.)
Francuski državnik, predsednik Vlade Republike Francuske u tri mandata, ministar inostranih poslova i predsednik Parlamenta, predvodnik Radikal-socijalističke partije od 1919-1955. godine. Bavio se i književnošću - još 1931. objavio knjigu "Sjedinjene evropske države", ukazujući na ideju evropskog ujedinjenja. Drugi svetski rat proveo u nemačkom zarobljeništvu, a posle rata nastavlja da se bavi politikom i državničkim poslovima.   
Posle prvog svetskog rata i bliskog savezništva Srbije i Francuske, postaje jedan od najpopularnijih svetskih političara na ovim prostorima.
Za počasnog građanina Velikog Bečkereka (Zrenjanina) proglašen je 1933. godine.

 

 

PETAR ŽIVKOVIĆ (Negotin, 1.01.1879. –  Pariz, Francuska, 3.02.1947.)
General i političar, predsednik Vlade Kraljevine Jugoslavije, ministar vojske i mornarice. Učestvovao je u Majskom prevratu 1903. godine, i osnivač je tajne oficirske organizacije "Bela ruka" koja je bila bliska prestolonasledniku Aleksandru I Karađorđeviću. Nakon uvođenja diktature, kralj Aleksandar ga postavlja za prvog predsednika vlade i na toj dužnosti ostaje sve do aprila 1932. godine. Bio je jedan od osnivača režimske Jugoslovenske nacionalne stranke čiji 1936. godine postaje i predsednik. Po izbijanju Drugog svetskog rata 1941. odlazi u emigraciju a 1943. je ministar bez porfelja, pa pomoćnik komandanta oružanih snaga Kraljevine Jugoslavije. Nakon pobede komunista pripremao je planove za kontrarevolucionarne akcije.
Za počasnog građanina Petrovgrada (Zrenjanina) proglašen je 1936. godine.

 

 

MILAN STOJADINOVIĆ (Čačak, 4.08.1888. – Buenos Aires, Argentina, 24.10.1961.)
Ekonomist, profesor Univerziteta i političar, predsednik Vlade Kraljevine Jugoslavije. Radio je u Nemačkoj, Francuskoj i Engleskoj, da bi se 1919. godine vratio u Beograd i zaposlio u ministarstvu finansija. Političku karijeru započinje pet godina kasnije, kada stupa u Vladu Nikole Pašića, sa zadatkom da stabilizuje jugoslovensku monetu. Istupa iz Vlade 1928. godine. Na političku scenu ponovo se vraća nakon atentata na kralja Aleksandra i 1935. godine postaje predsednik Vlade. Osim delovanja na unutrašnjem političkom i privrednom planu, ostvario je i međunarodnu saradnju sa dotadašnjim protivnicima – Nemačkom, Italijom, Mađarskom i Bugarskom.
Knez Namesnik Pavle ga je smenio 1939. godine, a sledeće godine je pod uticajem Velike Britanije proteran iz zemlje. Godine 1948. nastanjuje se u Buenos Airesu, u Argentini, gde je uspostavio kontakte sa bivšim poglavnikom NDH dr Antom Pavelićem, da bi 1954. godine potpisao sa njim sporazum o razbijanju i podeli Titove Jugoslavije.
Za počasnog građanina Petrovgrada (Zrenjanina) proglašen je 1936. godine.

 

 

JOSIP BROZ TITO (Kumrovec, Hrvatska, 25.05.1892. – Ljubljana, Slovenija, 4.05.1980.).
Vođa partizanskog pokreta u Drugom svetskom ratu, predsednik Socijalističke federativne republike Jugoslavije (SFRJ), maršal Jugoslavije i osnivač Pokreta nesvrstanih. Kao mlad metalski radnik počinje da se angažuje u radničkom pokretu, učestvuje u Prvom svetskom ratu na strani Austro-ugarske monarhije, kada je i zarobljen, a 1920. godine stupa u Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ). Godine 1934. u Beču uzima pseudonim Tito. Po izbijanju Drugog svetskog rata predvodi jugoslovenske komuniste u borbi protiv fašizma, a po oslobođenju staje na čelo novog režima i postaje predsednik Jugoslavije.
Zauzima ključne državne i političke položaje i vlada Jugoslavijom punih 35 godina, balansirajući između istočnog i zapadnog političkog bloka, da bi 1961. godine postao jedan od osnivača i najuticajniji državnik pokreta nesvrstanosti – skupa izvanblokovskih zemalja. Godine 1974. izabran je za doživotnog predsednika SFRJ i doživotnog predsednika Saveza komunista Jugoslavije. Trostruki je nosilac ordena Narodnog heroja Jugoslavije.
Za počasnog građanina Zrenjanina proglašen je 1962. godine.

 

 

JOVAN VESELINOV ŽARKO (Kumane, 20.01.1906. – Novi Sad, 1982.).
Narodni heroj SFRJ, društveno-politički radnik, nosilac Partizanske spomenice 1941. godine, učesnik Drugog svetskog rata i vođa oružane borbe naroda Srema. Posle oslobođenja zemlje obavljao je najodgovornije državne i funkcije u Savezu komunista Jugoslavije (SKJ) – U Vladi NR Srbije bio je ministar agrarne reforme, zatim ministar industrije, predsednik Planske komisije i predsednik Vlade. Bio je član Saveznog izvršnog veća, predsednik Narodne skupštine NR Srbije, predsednik Socijalističkog saveza radnog naroda Srbije (SSRN), član Izvršnog komiteta CK SK Srbije, član CK SKJ i član Saveta federacije. Ordenom Narodnog heroja Jugoslavije odlikovan je 1952. godine.
Za počasnog građanina Zrenjanina proglašen je 1981. godine.

 

 

DRAGOSLAV AVRAMOVIĆ (Skoplje, Makedonija, 14.10.1919 – Rokvil, SAD, 26.02.2001)
Doktor ekonomskih nauka, guverner Narodne banke Jugoslavije, dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti, tvorac antiinflacionog programa 1994. godine. Bio je savetnik u Narodnoj banci Jugoslavije, radio u Svetskoj banci, bio savetnik generalnog sekretara Konferencije UN za trgovinu i razvoj UNCTAD za pitanja ekonomske saradnje zemalja u razvoju i za opšta pitanja (u Ženevi) i ekonomski savetnik Banke za trgovinu i razvoj u Vašingtonu. Njegovim programom je 24. januara 1994. zaustavljena hiperinflacija u Jugoslaviji, jedna od najviših do tada zabeleženih u svetskoj ekonomiji.
Bio je lider političkog Saveza za promene, a oktobra 1994. izabran je za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti.
Za počasnog građanina Zrenjanina proglašen je 1994. godine.