Srednji vek

Prema više podataka, selo Bečkerek nastalo je u prve dve decenije XIV veka, u vreme kada je novi mađarski kralj Karlo I (1301-1342) često boravio u Banatu, najviše u svojoj prestonici Temišvaru. S njim je u ove krajeve pohrlio i veći broj plemića, među kojima je najmoćniji bio Imre Bečei. On je naselio "Bechereki" i "Beche" (Novi Bečej), čiji su i nazivi u vezi s ovim prezimenom. Na mestu gde se danas nalazi Zrenjanin, pronađen je srebrni novčić sa natpisom - Karlo I.

 

Najstariji pisani podaci o Bečkereku potiču iz dokumenata budimskog kaptola o skupljanju papskih desetaka iz 1326, 1331. i 1332. godine. Sudeći po veličini desetka, Bečkerek je tridesetih godina XIV veka bio osrednje selo. Prvi stanovnici naselja bili su mađarski kmetovi - jobađi. U Banatu je bilo i Srba, još od velike seobe naroda. Za vlade Lajoša Velikog (1342-1382) naišao je novi talas Srba s juga, među kojima je bilo i pravoslavnih sveštenika. U XV veku Bečkerek postaje pretežno srpsko mesto. Već nakon Kosovske bitke, 1389. godine, u ove krajeve počinju da stižu Turci.

 

Mađarski kralj Žigmund (1387-1437), nakon poraza od Turaka u bici kod Nikopolja (1396.) ozbiljnije razmišlja o odbrani teritorije nastanjene Srbima. Verovatno je zbog toga kralj 30. septembra 1398. boravio u Bečkereku. Ova nastojanja dovela su i do sporazuma između njega i srpskog despota Stefana Lazarevića, krajem 1403. godine. Despot je postao vazal ugarskog kralja, dobivši u posed Bečkerek i zvanje velikog župana Torontalske županije.

 

Bečkerek pod Turcima

Ugarsku je 1550. godine napalo 80 hiljada turskih vojnika pod komandom rumelijskog beglerbega Mehmed-paše Sokolovića. Godine 1551, 15. septembra, počela je opsada Bečeja, koja je rezultirala zauzimanjem grada nakon četiri dana. Devet dana kasnije opsednuta je i Bečkerečka tvrđava. Branilaca je bilo malo, mnogi su grad već ranije napustili, a osamdeset preostalih već sutradan se predalo. Kada su Turci 1552. zauzeli Temišvar, Banat je postao zasebna pokrajina (ejalet, vilajet, pašaluk, beglerbegluk) na čijem je čelu bio beglerbeg, sa sedištem u Temišvaru. Ejalet se delio na više okruga (sandžaka).

 

Bečkerek je postao središte jednog od sandžaka, kojim je upravljao beg. Za vreme 165-to godišnje turske vladavine, Bečkerek se sastojao iz dva zasebna naselja: varoši Bečkereka i sela Gradna Ulica (današnji gradski kvart "Gradnulica"). Varoš je bila podeljena na dve mahale, tursku i srpsku. Turski deo bio je ograđen i zatvoren, a srpski otvoren. Stanovništvo Bečkereka pre dolaska Turaka bilo je srpsko, izuzev ljudstva koje je činilo posadu tvrđave. Međutim, po dolasku Turaka rastao je broj turskog stanovništva u varoši, dok je u Gradnoj Ulici i dalje ostalo čisto srpsko. Broj turskih domaćinstava pred kraj XVII veka iznosio je oko pedeset .

Odlukama Karlovačkog mira, 1699. godine, Temišvarska pokrajina (uključujući i Bečkerek) ostala je pod turskom vlašću, s tim da austrijska vojska koja je zauzela ovaj deo Banata, razruši bečkerečku tvrđavu. To se i dogodilo 1701. godine. U Bečkereku je, međutim, sve do 1716. godine ostao turski garnizon, da bi 1717. u varoš s vojskom ušao austrijski princ Aleksandar od Vitemberga, čime su poslednji pripadnici turskog življa napustili ovu teritoriju. Konačno oslobođenje Banata od Turaka usledilo je po donošenju Požarevačkog mira, sklopljenog 27. jula 1718. godine.