Zrenjanin prestonica kulture Srbije 2025
Zrenjanin prestonica kulture Srbije 2025
Reč gradonačelnika
Reč gradonačelnika
POTREBA ZA NOVOM VRSTOM KULTURNOG IDENTITETA
Zrenjanin, troimeni grad (Veliki Bečkerek, Petrovgrad), već kroz promene imena tokom istorije izražava i druge vrste turbulencije i traganja za kulturnim identitetom. Sredina koja se u kontinuitetu razvija punih sedam vekova (prvi pomen o naselju potiče iz 1326. godine) i koja još polovinom 18. veka doživljava industrijalizaciju (pivara iz 1746. godine), neminovno teži i ka raznolikom kulturnom i umetničkom izrazu.
Otuda iz Zrenjanina, pod ponosnom rednom odrednicom “prvi” ili “prva”, svejedno, u vremenu ostaju zapisani - prva i najstarija pozorišna sala u Srbiji i regionu (iz 1839. godine - tri decenije pre prestoničkog Narodnog pozorišta), prvi i najstariji fotografski atelje na prostoru nekadašnje Jugoslavije, koji se bavio i umetničkom fotografijom (iz 1853. godine), prvi muzejski prostor i legati posvećeni sportu u nekom od srpskih muzeja, u ovdašnjem Narodnom muzeju.
Iz te prve barokne pozorišne sale, nastale, kako urbane i sve druge legende pripovedaju, iz ljubavi ovdašnjeg bogatog trgovca prema glumici iz drugog grada, proisteklo je vek i nešto kasnije lutkarsko pozorište, ovenčano danas sa više od 300 festivalskih nagrada širom naše zemlje i inostranstva. U samom je vrhu takvih pozorišta u Srbiji.
Zrenjanin je odavno i grad muzike, orkestara i horova, koji je još 1899. godine imao filharmoniju. Potvrđen u planetarnim razmerama, kvalitet horova doneo je 1987. godine mešovitom horu “Josif Marinković” titulu “Hor sveta”, a njegovim solistima, tenorima Željku Lučiću i Beli Mavraku, afirmaciju na operskim scenama širom sveta.
Umetnici su ispisivali, oslikavali, glumili ili muzicirali trajanje ovog grada odvajkada, a Đura Jakšić, Uroš Predić, Konstantin Danil, Tivadar Vanjek, Todor Manojlović, Toša Jovanović, Pavle Ugrinov, Radivoj i Uglješa Šajtinac, Pero Zubac, Isidora Žebeljan samo su neki od najistaknutijih stvaralaca, poteklih iz Zrenjanina i njegove okoline. Slavne slikare nasleđuju poslenici Savremene galerije Umetničke kolonije Ečka, koji brinu o fondu i zbirci od preko dve ipo hiljade raznovrsnih umetničkih dela, nastalih u prethodnih skoro sedam decenija.
Istaknuti deo gradske kulture čini i vredna graditeljska baština, oličena u više impozantnih zdanja u gradskom jezgru i činjenici da je graditeljski trag u Zrenjaninu, kroz izvedene objekte i službu gradskog arhitekte, ostavio i Dragiša Brašovan, jedan od pionira srpske moderne arhitekture.
Uz ustanove i institucije kulture starije od jednog veka (Narodni muzej, pozorište, filharmonija, biblioteka), rame uz rame stoje i one mlađe, jednako agilne i prepoznatljive u svojim programskim sadržajima i aktivnostima - Istorijski arhiv, Kulturni centar Zrenjanina, Zavod za zaštitu spomenika kulture, Amatersko pozorište “Madač”, kulturno-umetnička društva, orkestri, horovi... Pomenuti horove istovremeno znači i govoriti o Zrenjaninu kao gradu koji, u odnosu na broj stanovnika, ima najviše aktivnih horova u Srbiji, više od deset.
Tradicija i bogato nasleđe, kada je o kulturi reč, na zrenjaninskoj su strani. To jeste naš snažan argument, ali svakako ne i jedini u željama i namerama da dosegnemo do nacionalne prestonice kulture. Smatramo da Zrenjanin poseduje sve neophodne stvaralačke, projektne i prostorne kapacitete, oličene u nizu ustanova i institucija, za uspešnu realizaciju programa nacionalne prestonice kulture, i to će nam biti putokaz u vremenu predstojećem, putokaz kom ćemo biti posvećeni i težiti da ga, što uspešnije, ostvarimo.
Gradonačelnik grada Zrenjanina
Simo Salapura
Otuda iz Zrenjanina, pod ponosnom rednom odrednicom “prvi” ili “prva”, svejedno, u vremenu ostaju zapisani - prva i najstarija pozorišna sala u Srbiji i regionu (iz 1839. godine - tri decenije pre prestoničkog Narodnog pozorišta), prvi i najstariji fotografski atelje na prostoru nekadašnje Jugoslavije, koji se bavio i umetničkom fotografijom (iz 1853. godine), prvi muzejski prostor i legati posvećeni sportu u nekom od srpskih muzeja, u ovdašnjem Narodnom muzeju.
Iz te prve barokne pozorišne sale, nastale, kako urbane i sve druge legende pripovedaju, iz ljubavi ovdašnjeg bogatog trgovca prema glumici iz drugog grada, proisteklo je vek i nešto kasnije lutkarsko pozorište, ovenčano danas sa više od 300 festivalskih nagrada širom naše zemlje i inostranstva. U samom je vrhu takvih pozorišta u Srbiji.
Zrenjanin je odavno i grad muzike, orkestara i horova, koji je još 1899. godine imao filharmoniju. Potvrđen u planetarnim razmerama, kvalitet horova doneo je 1987. godine mešovitom horu “Josif Marinković” titulu “Hor sveta”, a njegovim solistima, tenorima Željku Lučiću i Beli Mavraku, afirmaciju na operskim scenama širom sveta.
Umetnici su ispisivali, oslikavali, glumili ili muzicirali trajanje ovog grada odvajkada, a Đura Jakšić, Uroš Predić, Konstantin Danil, Tivadar Vanjek, Todor Manojlović, Toša Jovanović, Pavle Ugrinov, Radivoj i Uglješa Šajtinac, Pero Zubac, Isidora Žebeljan samo su neki od najistaknutijih stvaralaca, poteklih iz Zrenjanina i njegove okoline. Slavne slikare nasleđuju poslenici Savremene galerije Umetničke kolonije Ečka, koji brinu o fondu i zbirci od preko dve ipo hiljade raznovrsnih umetničkih dela, nastalih u prethodnih skoro sedam decenija.
Istaknuti deo gradske kulture čini i vredna graditeljska baština, oličena u više impozantnih zdanja u gradskom jezgru i činjenici da je graditeljski trag u Zrenjaninu, kroz izvedene objekte i službu gradskog arhitekte, ostavio i Dragiša Brašovan, jedan od pionira srpske moderne arhitekture.
Uz ustanove i institucije kulture starije od jednog veka (Narodni muzej, pozorište, filharmonija, biblioteka), rame uz rame stoje i one mlađe, jednako agilne i prepoznatljive u svojim programskim sadržajima i aktivnostima - Istorijski arhiv, Kulturni centar Zrenjanina, Zavod za zaštitu spomenika kulture, Amatersko pozorište “Madač”, kulturno-umetnička društva, orkestri, horovi... Pomenuti horove istovremeno znači i govoriti o Zrenjaninu kao gradu koji, u odnosu na broj stanovnika, ima najviše aktivnih horova u Srbiji, više od deset.
Tradicija i bogato nasleđe, kada je o kulturi reč, na zrenjaninskoj su strani. To jeste naš snažan argument, ali svakako ne i jedini u željama i namerama da dosegnemo do nacionalne prestonice kulture. Smatramo da Zrenjanin poseduje sve neophodne stvaralačke, projektne i prostorne kapacitete, oličene u nizu ustanova i institucija, za uspešnu realizaciju programa nacionalne prestonice kulture, i to će nam biti putokaz u vremenu predstojećem, putokaz kom ćemo biti posvećeni i težiti da ga, što uspešnije, ostvarimo.
Gradonačelnik grada Zrenjanina
Simo Salapura