Grad ZrenjaninRepublika Srbija
Skupštinagrada ZrenjaninaOdavanjem počasti osnivačima i prigodnim programom u porti Uspenskog hrama i ispred kuće dr Županskog obeležena godišnjica osnivanja Srpskog narodnog odbora
Grad Zrenjanin obeležava danas 31. oktobar, 106. godina od osnivanja Srpskog narodnog odbora, prvog na teritoriji Vojvodine, koji je nagovestio prelomne događaje što su ubrzo usledili i odigrao istorijsku ulogu u smeni vlasti i smeni država u našem gradu nakon Prvog svetskog rata. Srpski narodni odbor, predvođen dr Slavkom Županskim, formiran je sa važnim zadatkom i misijom da okupi raspoložive narodne snage za upravljanje gradom po okončanju rata i da, uz Srpsku narodnu gardu, praktično izvede revoluciju i dočeka oslobodilačku srpsku vojsku sa već uspostavljenim mehanizmom kontrole vlasti i javnih institucija.
Tradicionalno, na mestu osnivanja Srpskog narodnog odbora, u porti hrama Uspenja Presvete Bogorodice, položeni su venci na spomen-ploču i održan prigodan program. Prisutnima su se obratili gradonačelnik Zrenjanina Simo Salapura i direktor Gradske narodne biblioteke, kulturni poslenik Mile Kulačić, dok su u umetničkom delu programa učestvovali Srpski hor “Sveti Serafim Sarovski” i glumac Narodnog pozorišta “Toša Jovanović” Stefan Juanin.
Vence su na spomen-ploču položile delegacije Grada Zrenjanina, Srednjobanatskog upravnog okruga, Srpskog državotvornog pokreta “Svetozar Miletić”, Organizacije “Svetosavlje” i Udruženja “Petrovgrad”, Društva prijatelja Matice srpske u Zrenjaninu, potomci dr Županskog i predstavnici gradskog odbora Srpske napredne stranke i Nove Demokratske stranke Srbije. U delegaciji Grada Zrenjanina bili su gradonačelnik Simo Salapura, predsednik Skupštine grada Čedomir Janjić i zamenik gradonačelnika Saša Santovac, dok je delegaciju Srednjobanatskog upravnog okruga predvodio načelnik Predrag Rađenović.
Gradonačelnik je ukazao na značaj događaja koji su se odigrali u našem gradu u poslednjim danima Prvog svetskog rata, istakao značaj osnivanja i delovanja Srpskog narodnog odbora i osvrnuo se na aktuelni trenutak grada Zrenjanina.
- Završetak Velikog rata na prostoru Vojvodine odigravao se različito od grada do grada. Veliki Bečkerek je jedini u Vojvodini izvršio pravu revoluciju i sopstvenom oružanom snagom, Srpskom narodnom gardom, potisnuo tadašnje županijske vlasti i praktično oslobodio grad pre samog dolaska srpske vojske. Upravo na ovom mestu, u ovoj zgradi crkvene opštine, nalazili su se sedište Srpskog narodnog odbora i komanda Srpske narodne garde. Odmah po osnivanju istaknuta je zastava na zgradi, kao simbol borbe za narodna prava. Bilo je to prvo javno isticanje srpske zastave u gradu. Komandant garde, pukovnik Mihajlo Vejnović položio je zakletvu u kojoj je stajalo da će “svojom glavom čuvati dragocenu narodnu svetinju” - rekao je gradonačelnik.
- Završetak Velikog rata na prostoru Vojvodine odigravao se različito od grada do grada. Veliki Bečkerek je jedini u Vojvodini izvršio pravu revoluciju i sopstvenom oružanom snagom, Srpskom narodnom gardom, potisnuo tadašnje županijske vlasti i praktično oslobodio grad pre samog dolaska srpske vojske. Upravo na ovom mestu, u ovoj zgradi crkvene opštine, nalazili su se sedište Srpskog narodnog odbora i komanda Srpske narodne garde. Odmah po osnivanju istaknuta je zastava na zgradi, kao simbol borbe za narodna prava. Bilo je to prvo javno isticanje srpske zastave u gradu. Komandant garde, pukovnik Mihajlo Vejnović položio je zakletvu u kojoj je stajalo da će “svojom glavom čuvati dragocenu narodnu svetinju” - rekao je gradonačelnik.
Gradonačelnik je podsetio i na istorijski zadatak koji se našao pred osnivačima SNO, 1918. godine.
- Srpski narodni odbor formiran je sa najvažnijim zadatkom da okupi sve raspoložive snage za preuzimanje vlasti nakon okončanja rata i odlučivanje u procesima koji će ubrzo uslediti. Bio je to prvi Srpski narodni odbor koji je osnovan u Ugarskoj, dok je srpska vojska bila još južno od Beograda - istakao je gradonačelnik.
Rekao je još da će Zrenjanin naredne godine poneti titulu nacionalne prestonice kulture, te da će, u okviru programa, određeni sadržaji biti realizovani i u kući u kojoj je živeo dr Slavko Županski.
- Zapaženo mesto u predstavljanju grada nacionalnoj kulturnoj javnosti imaće i Dragiša Brašovan, projektant kuće dr Slavka Županskog, pionir moderne srpske arhitekture, gradski arhitekta i brat Slavkove supruge Anice. Kuća dr Županskog biće takođe važan segment prezentacije grada, uz brojne druge programe i sadržaje čija je priprema u toku. Uređenje celokupne Svetosavske ulice i dalje je u samom vrhu naših planova za uređenje gradskoj jezgra, nedaleko odavde završili smo i prvu fazu izgradnje novog parking prostora i s tim poslom nastavljamo dalje. Ono što se ostvaruje kao san i želja mnogih generacija, decenijama unazad, vidljivo je ovih dana na obodu Zrenjanina. Gradilište autoputa Beograd-Zrenjanin-Novi Sad najveće je gradilište na teritoriji Banata, i donosi nam neslućene razvojne perspektive i potencijale. Ističemo i ovog puta, kao što to činimo i u drugim prilikama - investicijama i razvojnim planovima najbolje čuvamo i negujemo uspomenu na našu slavnu prošlost, na značajne istorijske datume i njihove aktere - zaključio je u svom obraćanju gradonačelnik.
- Zapaženo mesto u predstavljanju grada nacionalnoj kulturnoj javnosti imaće i Dragiša Brašovan, projektant kuće dr Slavka Županskog, pionir moderne srpske arhitekture, gradski arhitekta i brat Slavkove supruge Anice. Kuća dr Županskog biće takođe važan segment prezentacije grada, uz brojne druge programe i sadržaje čija je priprema u toku. Uređenje celokupne Svetosavske ulice i dalje je u samom vrhu naših planova za uređenje gradskoj jezgra, nedaleko odavde završili smo i prvu fazu izgradnje novog parking prostora i s tim poslom nastavljamo dalje. Ono što se ostvaruje kao san i želja mnogih generacija, decenijama unazad, vidljivo je ovih dana na obodu Zrenjanina. Gradilište autoputa Beograd-Zrenjanin-Novi Sad najveće je gradilište na teritoriji Banata, i donosi nam neslućene razvojne perspektive i potencijale. Ističemo i ovog puta, kao što to činimo i u drugim prilikama - investicijama i razvojnim planovima najbolje čuvamo i negujemo uspomenu na našu slavnu prošlost, na značajne istorijske datume i njihove aktere - zaključio je u svom obraćanju gradonačelnik.
Svečano je bilo i isred renovirane kuće dr Županskog, gde su takođe položeni venci i evocirana sećanja na osnivača Srpskog narodnog odbora, o kom je govorio Milan Bjelogrlić, publicista i predsednik Društva prijatelja Matice srpske u Zrenjaninu. Kao i prethodnih godina, današnjoj ceremoniji prisustvovali su i direktni potomci dr Slavka Županskog, praunuke Bojana Ličanin sa porodicom, Milica i Svetlana Županski.
Program obeležavanja dana osnivanja SNO nastavlja se večeras, u salonu Narodnog muzeja, u 19 časova, projekcijom filma “Osnivanje Prvog srpskog narodnog odbora u Vojvodini 1918. godine”. Ulaz je slobodan.
