Grad ZrenjaninRepublika Srbija
Skupštinagrada ZrenjaninaOtkrivena bista Kiš Ernea u Elemiru i obeležena godišnjica revolucije 1848-49. godine
Tradicionalno, u više naselja u Vojvodini danas se obeležava 6. oktobar, spomen-dan i godišnjica pogubljenja Kiš Ernea i još 12 generala mađarske revolucionarne vojske 1848-49. godine, a centralna svečanost održana je u Elemiru, u crkvi Svetog Augustina, gde je sahranjen general Kiš. Na današnjoj svečanosti otkrivena je i bista Kiš Ernea, u porti crkve.
Kiš Erne, potomak jermenske vlastelinske porodice Kiš, rođen je 13. juna 1779. godine u Temišvaru. Bio je predvodnik u Mađarskoj pobuni 1848. godine, a nakon gušenja pobune pogubljen je u zarobljeništvu u Aradu, 6. oktobra 1849. godine. Prvobitno je sahranjen u Katarinfeldu (današnji Ravni Topolovac), da bi posle 23 godine njegovi zemni ostaci bili preneti u Elemir i sahranjeni u porodičnoj kripti u katoličkoj crkvi. Erne (Ernest), sin Agoštona Kiša, potomka loze Kiš koja je od 1781. godine bila u posedu vlastelinstva Elemir, pokazao sa kao uspešan vojskovođa i nepokolebljivi revolucionar. U periodu od 1845. do 1847. godine sagradio je crkvu Svetog Augustina u Elemiru s parohijskim domom, gde je kasnije preneta porodična grobnica sa njegovim roditeljima i precima.
Na ovaj dan mađarska nacija odaje posebnu počast trinaestorici generala mađarske revolucionarne vojske, koji su pogubljeni u Aradu po nalogu habzburških vlasti, nakon što je ugušena Mađarska revolucija protiv austrijskog apsolutizma. U Vojvodini se posebno odaje počast generalima koji su poreklom iz ovog kraja.
Obeležavanju 167. godišnjice njegovog pogubljenja, danas su u Elemiru prisustvovali i visoki zvaničnici ambasade Republike Mađarske u Srbiji, predstavnici mađarske nacionalne zajednice, mađarskih političkih partija u Srbiji, društava i udruženja i lokalne uprave Grada Zrenjanina. Nakon svečane mise u crkvi Svetog Augustina, koju je služio generalni vikar Zrenjaninske biskupije, monsinjor Janoš Fišer i osvećenja spomen-biste, prisutnima su se obratili Njegova ekselencija ambadsador Republike Mađarske u Srbiji dr Atila Pinter i predsednik Nacionalnog saveta Mađara u Srbiji Jene Hajnal, a potom se pristupilo polaganju venaca na bistu.
Venac je položio i potpredsednik Vlade AP Vojvodine i pokrajinski sekretar za obrazovanje, propise, upravu i nacionalne manjine - nacionalne zajednice Mihalj Njilaš, a u ime Grada Zrenjanina venac su položili članovi Gradskog veća Dragomir Radovanac i Đorđe Janku. Venac su položili i član Gradskog veća Jožef Stojko i direktor Pedagoškog zavoda Vojvodine Janoš Puškaš, u ime gradskog odbora Saveza vojvođanskih Mađara.
Govoreći o današnjem događaju, član Gradskog veća grada Zrenjanina Jožef Stojko istakao je da se u Elemiru već dvadesetak godina na ovakav način obeležava godišnjica revolucije 1848-49. godine.
- Ta revolucija bila je jedna od prvih u Evropi, izvedena s ciljem da Mađarska bude samostalna i suverena država. Završila se, međutim, na današnji dan, pogubljenjem u Aradu 13 oficira, među kojima je bio i Kiš Erne, rodom odavde. Trudimo se da svake godine obeležimo taj dan i u Elemiru organizujemo centralnu proslavu – rekao je Stojko i dodao da, upravo od danas, deo proslave poprima nešto drugačiji karakter.
- Grobnica Kiš Ernea nalazi se ispod crkve Svetog Augustina i do sada se njemu odavala počast i polagali su se venci u samoj kripti crkve. Zahvaljujući donaciji Mađarske podignut je spomenik pored crkve i od sada će se svečanost održavati na tom prostoru – objasnio je član Gradskog veća grada Zrenjanina Jožef Stojko.
