Groznica zapadnog Nila

 

Groznica Zapadnog Nila je virusno oboljenje (arbovirus) koje se prenosi ubodom komaraca. Glavni vektor, odnosno prenosilac, je Culex pipiens, vrsta komarca koja je odomaćena i kod nas. Groznica Zapadnog Nila je sezonsko oboljenje, odnosno oboljenje koje je najviše zastupljeno u periodu najveće aktivnosti vektora – komaraca. Prvi oboleli se registruju uglavnom u drugoj polovini jula meseca, a najveći broj obolelih osoba se registruje tokom avgusta i septembra.

 

Glavni rezervoar zaraze su različite vrste migratornih i nemigratornih ptica (uglavnom gavrana i čavki), u kojima se virus održava. Bolest se širi na ljude i životinje ujedom inficiranog komarca. Od životinja najčešće obolevaju konji. Inficiran čovek je slučajni, odnosno tzv. slepi domaćin, jer se infekcija virusom Zapadnog Nila sa njega dalje ne prenosi.

 

Simptomi bolesti javljaju se 3–14 dana nakon uboda zaraženog komarca.

 

Kod oko 80% inficiranih osoba ovo oboljenje protiče bez simptoma.

 

Kod malog procenta zaraženih osoba (10 do 20%) klinička slika je blaga, a simptomi podsećaju na oboljenje slično gripu, sa naglom pojavom povišene telesne temperature, glavoboljom, bolom u grlu, leđima, mišićima, zglobovima, umorom, blagim prolaznim osipom i limfadenopatijom. Povremeno se mogu javiti povraćanje i proliv. Obično pomenuti simptomi prolaze u roku od par dana, mada su zabeleženi slučajevi kada je oboljenje trajalo i više nedelja.

 

Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti u viduaseptičneupale moždanica i/ili mozga, koji zahteva hospitalizaciju. Simptomi neuroinvazivnog oblika bolesti su glavobolja, ukočen vrat, stupor (tupost), dezorijentisanost, koma, tremori, konvulzije, slabost mišića i paraliza. Nakon preležane infekcije često dolazi do razvoja dugotrajnih sekvela, kao što su: umor, gubitak pamćenja, teškoće prilikom hodanja, mišićna slabost i depresija. Osobe iznad 50 godina starosti imaju veći rizik od nastanka težeg oblika bolesti. Letalitet je veći kod starijih osoba, naročito kod osoba iznad 75 godina života.

 

U slučaju pojave bilo kakvih simptoma bolesti, odmah se javiti izabranom lekaru.

 

Opšta mera prevencije je uništavanje komaraca zaprašivanjem habitata ljudi.

 

U cilju smanjenja rizika od zaražavanja virusom Zapadnog Nila, preporučuje se primena mera lične zaštiteod uboda komaraca i to:

 

1. Upotreba repelenata na otkrivenim delovima tela prilikom boravka na otvorenom;

2. Nošenje odeće koja pokriva noge i ruke. Preporučljivo je da odeća bude komotna, jer komarci mogu da ubodu kroz pripijenu odeću;

3. Izbegavanje boravka na otvorenom u vreme perioda najintenzivnije aktivnosti komaraca – u sumrak i u zoru;

4. Upotreba zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima i oko kreveta;

5. Redukcija broja komaraca u zatvorenom prostoru;

6. Izbegavanje područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare;

7. Smanjenje broja komaraca na otvorenom gde se radi, igra ili boravi, što se postiže isušivanjem izvora stajaće vode. Na taj način smanjuje se broj mesta na koje komarci mogu da polože svoja jaja. Najmanje jednom nedeljno treba isprazniti vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, kanti, buradi i limenki. Ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu. Ukoliko je neophodno čuvanje vode, posude u kojima se ona lageruje, obavezno prekrivati, naročito pokrivati bazene - sprečava se polaganje jaja na površini vode;

8. Po mogućstvu boravak u klimatizovanim prostorima, jer je broj insekata u takvim uslovima značajno smanjen;

9. U slučaju putovanja u inostranstvo, pogotovo ako se radi o tropskom i subtropskom području, obavezno se pridržavati svih navedenih mera prevencije. Specifična mera prevencije tj. vakcina protiv groznice Zapadnog Nila za primenu kod ljudi ne postoji, ali su ispitivanja u toku.

10. Čišćenje manjih kanala od korova i otpadaka i održavanje protočnosti istih, da bi voda u njima bila čista;

11. Postaviti mreže na ventilacione otvore septičkih jama i poboljšati zaptivanje šahtova i posuda za čuvanje kišnice;

12. Jednom godišnje proveriti da li su vertikale oluka zapušene.

 

Informacije o aktualnoj epidemiološkoj situaciji groznice Zapadnog Nila na teritoriji Republike Srbije možete dobiti na sajtu IZJZ Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“ (www.batut.org.rs), i Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju (www.biocidi.org.rs).

 

Izvor: Institut za javno zdralje Srbije "Dr Milan Jovanović - Batut", Zavod za biocide i medicinsku ekologiju