Град ЗрењанинРепублика Србија
Скупштинаграда ЗрењанинаObnova još jedne zgrade u centru Zrenjanina - Velikobečkerečke štedionice
U toku su radovi na sanaciji zgrade nekadašnje Velikobečkerečke štedionice, poznate kao "Tisa", koja se delom urušila avgusta prošle godine. Zavod za zaštitu spomenika kulture u Zrenjaninu saopštio je da su prošlog meseca počeli radovi na rekonstrukciji međuspratne i tavanske konstrukcije i da su sada krenule pripreme za konzervatorsko - restauratorske radove na obnovi krova i fasade uličnog krila zgrade.
Zdanje u kojem su se nekad nalazili poznati gradski restorani "Kruna", potom "Tisa", hotel i štedionica, služilo je i za razne društvene aktivnosti. Međutim, objekat dugi niz godina nije adekvatno održavan, a s obzirom da se u dvorišnim krilima nalaze i "socijalni" stanovi i poslovni prostor, delom u privatnoj i većim delom u državnoj svojini, preduzimane su samo parcijalne adaptacije, uglavnom bez konsultacija sa službom zaštite.
Popularni zrenjaninski restoran "Tisa", sedamdesetih godina prošlog veka
Sve te građevinske intervencije su oštetile konstruktivnu stabilnost i uzrokovale urušavanje međuspratne i tavanske konstrukcije desnog dela uličnog krila, 2014. godine. Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin je izradio konzervatorsko-restauratorski projekat sanacije i rekonstrukcije uličnog krila zgrade, na osnovu kog su odobrena sredstva za njenu obnovu i započeli radovi koje izvode GIK "Intergradnja Banat Group" Zrenjanin (međuspratna i tavanska konstrukcija) i D.O.O. "Ornament" Beograd (restauracija fasade i obnova krova).
Trg Elizabet i zgrada štedionice, početkom prošlog veka
Jednospratnu zgradu u kojoj se u prizemlju nalazila kafana "Kruna", a na spratu hotel, podigla je trgovačka familija Frajnd sedamdesetih godina 19. veka, u stilu akademizma (neorenesanse). Velikobečkerečka štedionica, kao investitor, rekonstruisala je fasadu 1890. godine. Ta bankarska institucija nа nekadašnjem Elizabet trgu, pa Vilzоnоvоm trgu, potom Trgu republike, dаnаs Тrgu dr Zоrаnа Đinđićа, оsnоvаnа је 1872. gоdinе, a jedan od osnivača je bila upravo porodica Frajnd. Tom rekonstrukcijom je i uličnа fаsаdа оvоg оbјеktа dоbilа dаnаšnji izglеd. Izgradnjom Vojvođanske banke i podizanjem platoa ispred, zgrada je izgubila na urbanističkom značaju i reprezentativnosti koju je ranije imala dok je prostor ispred nje činio stari trg.
Velikobečkerečka štedionica, tridesetih godina prošlog veka
Ipak, ova zgrada, kao deo graditeljske baštine najužeg gradskog jezgra, ima veliki značaj, a sama njena ulična fasada poseduje niz zanimljivih i vrednih arhitektonskih detalja – na centralnom rizalitu nalazi se glava Merkura – rimskog boga trgovine (grčki Hermes), koja predstavlja simboličkog zaštitnika zgrade i delatnosti koja se u njoj obavlja. U pročelju iznad prvog sprata prikazane su dve ženske figure i košnica, kao simbol štedljivosti i radinosti, bogatstva i blagostanja, koji se često predstavlja na fasadama zgrada banaka i osiguravajućih društava.
Centralni rizalit zgrade, sa glavom Merkura
Investitori obnove zgrade su Ministarstvo kulture Republike Srbije (restauracija fasade i obnova krova) i Grad Zrenjanin i privatni investitori (ajnfort prolaz, međuspratna i tavanska konstrukcija).
Konzervatorski projekat uradio je Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin. U toku je izrada Konzervatorsko – restauratorskog projekta za obnovu dvorišnih krila zgrade, što predstavlja Fazu "B" u obnovi kompletnog objekta.
Predviđen izgled ulične fasade zgrade nakon rekonstrukcije
