Град ЗрењанинРепублика Србија
Скупштинаграда ЗрењанинаOdržana Svečana akademija povodom 31. oktobra
U Narodnom pozorištu “Toša Jovanović” sinoć je održana Svečana akademija, povodom 31. oktobra, dana osnivanja prvog Srpskog narodnog odbora u Velikom Bečkereku. Juče je obeležena 98. godišnjica od tog događaja, koji je označio kraj jedne istorijske epohe i odredio položaj srpskog naroda u Vojvodini prema Matici Srbiji.
Obraćajući se na svečanosti, gradonačelnik Zrenjanina Čedomir Janjić podsetio je na značaj 31. oktobra 1918. godine i ulogu koju je imao Veliki Bečkerek u ostvarivanju vekovnih težnji srpskog naroda na ovim prostorima. On je rekao da su na osnivačkoj sednici Srpskog narodnog odbora prvi put javno saopštene težnje srpskog naroda sa teritorije Austrougarske i Torontalske županije za ujedinjenjem sa Maticom Srbijom. Tog dana po prvi put su se u gradu zavijorile i srpske zastave koje će, nedugo zatim, već 17. novembra, osvanuti i na samoj Županijskoj zgradi.
- Ostvaren je tada najveći nacionalni interes naših predaka, Banat i Vojvodina postali su deo Srbije, a Veliki Bečkerek ostao je zlatnim slovima upisan u istoriji, kao sredina koja je prednjačila u izvršenju svoje nacionalne misije među srpskim narodom sa ovih prostora. Današnji datum sigurno jedan od najznačajnijih u istoriji našeg grada i on na najbolji način odražava sve slobodarske težnje naših slavnih sugrađana i predaka. Ovaj grad uvek je negovao i poštovao najviše civilizacijske vrednosti i tekovine koje, osim slobode, podrazumevaju i toleranciju i uzajamno poštovanje svih, ovde prisutnih naroda i kultura - kazao je Janjić i dodao da delo Slavka Županskog, Andrije Vasića i njihovih saboraca treba da bude najsvetlija vodilja u sadašnjim nastojanjima da Zrenjanin uvek bude značajan centar ovog dela Srbije, grad snažnog privrednog i svakog drugog razvoja.
O istorijskim okolnostima koje su dovele do osnivanja prvog Srpskog narodnog odbora, kao i o događajima koji su usledili neposredno nakon tog događaja, govorio je glumac Narodnog pozorišta “Toša Jovanović” Dejan Karlečik. Podsetio je i na prilike u gradu u to vreme, iz pera dr Slavka Županskog :
"Neprijatan i slab organizam Austro-Ugarske nije mogao da izdrži tegobu dugog i teškog rata. Sredinom 1918. godine javljaju se nesporni znaci da počinje rasulo, a kada je posle proboja na Solunskom frontu bilo izvesno da se navala približava mađarskoj granici, svi su izgubili glave. Mi, Srbi u Vojvodini, imali smo zadatak da organizujemo sve narodne snage za dejstvo u pogodnom trenutku i na pogodnom mestu. Mi, Bečkerečani, obavili smo tu radnju tačno i časno."
"Neprijatan i slab organizam Austro-Ugarske nije mogao da izdrži tegobu dugog i teškog rata. Sredinom 1918. godine javljaju se nesporni znaci da počinje rasulo, a kada je posle proboja na Solunskom frontu bilo izvesno da se navala približava mađarskoj granici, svi su izgubili glave. Mi, Srbi u Vojvodini, imali smo zadatak da organizujemo sve narodne snage za dejstvo u pogodnom trenutku i na pogodnom mestu. Mi, Bečkerečani, obavili smo tu radnju tačno i časno."
Osnivačkoj sednici prvog Srpskog narodnog odbora 31. oktobra 1918. godine prisustvovalo je devet članova Odbora: dr Andrija Vasić, Prota Žarko Stakić, pop Dragutin Mojić, Živko Ž. Terzin, Milan Rakić, Paja Ristić, Svetozar Isaković, Jefta Vukov i dr Slavko Županski. Za predsednika je izabran, na predlog dr Slavka Županskog, doktor Andrija Vasić, advokat, a potpredsednici su bili dr Slavko Županski i Živojin Terzin. Za počasnog predsednika je izabran stari vođa Srba i organizator političkih akcija sa Slovacima i Rumunima, advokat dr Emil Gavrila, koji se tada još nalazio u internaciji u u Mađarskoj.
Za vreme preuzimanja vlasti u gradu, 17. novembra, istovremeno su vršene i pripreme za sazivanje Velike narodne skupštine u Novom Sadu, zakazane za 25. novembar 1918. godine. Izbor bečkerečkih kandidata održan je u petak 22. novembra, u Velikoj dvorani županijske zgrade. U okviru pete tačke dnevnog reda raspravljalo se o stavu koji treba zauzeti u pogledu opredeljenja Vojvođana za ulazak u novu državu.
Odluka je doneta jednoglasno: Velikobečkerečki odbor teži i želi da se Vojvodina pripoji Srbiji i tek posle ujedinjenja sa Srbijom neka se odluči sudbina Jugoslavije. Naglašeno opredeljenje za priključenje, prvenstveno Kraljevini Srbiji, a potom sjedinjenje u jednu državu, Jugoslaviju, najvažnija je odluka velikobečkerečkih, kao i ostalih Srba iz srednjeg Banata i ono je odlučujuće doprinelo pobedi ove ideje na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu. Dr Slavko Županski tada je poručio da je u tom velikom pitanju upravo Banat odlučio.
Svečanu akademiju uveličale su članice hora “Žene mironosice” koje su otpevale himnu Republike Srbije. Na lep prijem gostiju prisutnih na Akademiji naišlo je i izvođenje pozorišne predstave posvećene Velikom ratu i ulozi malog čoveka u njemu - “Ubi me kurje oko”, nastala kao autorski projekat glumice i režiserke Vesne Stanković. U predstavi su, osim autorke, nastupili i Andreja Maričić, član Narodnog pozorišta iz Beograda i Srđan Ivanović.
