Град ЗрењанинРепублика Србија
Скупштинаграда ЗрењанинаPriče o Gradskoj kući (6) - Pantelićev sat
(Serijal povodom 200. godišnjice od početka gradnje Županijske zgrade, sadašnje Gradske kuće u Zrenjaninu. Svi do sada objavljeni tekstovi arhivirani su na stranici ovog sajta: www.zrenjanin.rs/O gradu/ Gradska kuća)
U holu na spratu, pred ulazom u Baroknu salu Gradske kuće, nalazi se neobičan "Pantelićev sat". Konstruisan je 1902. godine u čuvenoj zemunskoj zanatskoj radionici i livnici porodice Pantelić i jedinstven je po tome što njegov mehanizam, zahvaljujući posebnom sistemu prenosa kroz tavanicu zgrade, istovremeno pokreće četiri međusobno udaljena brojčanika - na samom satnom mehanizmu, u Baroknoj sali, na fasadama ka Županijskom parku i ka Trgu slobode.
_Pantelicev%20sat.jpg)
(Pantelićev sat)
_Brojcanik%20ka%20Gradskoj%20basti.jpg)
(Brojčanik sata ka Gradskoj bašti)
Livnica "Pantelić" nastala je od male bravarske radionice koju je Đorđe Pantelić otvorio 1854. godine u svojoj porodičnoj kući u Zemunu. U njoj su se kovale brave i ključevi, gvozdene ograde za balkone, stepeništa i bašte i peći. Livnica je 1870. godine počela da proizvodi i zvona i toranjske satove za crkve i nајvažnije gradske palate, a ubrzo su njeni satovi počeli meriti vreme na crkvenim tornjevima širom Austrougarske monarhije. Zvona i satovi sa oznakom zemunske radionice do danas su u funkciji u više od 130 gradskih i seoskih hramova.
_Pantelicev%20sat_mehanizam.jpg)
(Jedinstveni mehanizam Pantelićevog sata u Gradskoj kući, s nazivom proizvođača i godinom izrade)
Namenjen činovnicima u Županijskoj zgradi, ali i građanstvu van nje, Pantelićev sat je pokazivao identično vreme u Baroknoj sali, na balkonu vidljivom s gradskog trga, fasadi okrenutoj dvorištu zgrade i u samom holu, na satnom mehanizmu. Potreba za tačnim vremenom unutar i izvan zgrade, kao i simbolika njegovog "poklapanja" i za vlast i za "glasačko telo", doveli su do izrade takvog sata koji ostaje da prkosi vremenu kao zanimljivo tehničko dostignuće i muzejski eksponat, izložen očima radoznalaca i namernika u zrenjaninskoj Gradskoj kući.
Sat je do danas u funkciji, uz potrebu svakodnevnog mehaničkog navijanja posebnom polugom - kurblom. Poslednje "doterivanje" i podešavanje satnog mehanizma obavljeno je početkom 2005. godine, zahvaljujući znanju i umeću zrenjaninskog zaljubljenika u satove, profesora Đule Feldešija.
_Profesor%20Feldesi.jpg)
(Profesor Đula Feldeši prilikom opravke sata)
Drugi sat u holu, od kovanog gvožđa, smešten nasuprot Pantelićevog, po svemu sudeći predstavlja poklon u znak zahvalnosti županijskim vlastima zanatlija koji su, nakon rekonstrukcije zgrade, dobili priliku da izrade dve gvozdene kapije. Na njemu nema nikakvih podataka o vremenu izrade, ali se na osnovu prethodno pomenutog pretpostavlja da je napravljen oko 1890. godine.
_Sat%20od%20gvozdja.jpg)
(Sat od kovanog gvožđa u holu ispred Barokne sale)
U narednoj priči: Graditelji i umetnici
